γράμμα τρίτο

Να δρασκελίζεις καμιά φορά

μ´ ένθεα ακροδάχτυλα το ποτάμι

της θύμησης

σαν ακάλεστο πουλί στη σήμανση του κόσμου

ραμφίζοντας λωτούς

Γιατί υπάρχουν μάτια

που ούτε τη λήθη δεν μπορούν

να εκφυλίσουν.

Συγχέω τα μεσοπέλαγα χρώματα

Κάποτε και τις στιγμές 

Νύχτωσα στο ίδιο σημείο Ατενίζοντας 

το μπλε, το μπλε, Προπάντων

το μπλε σου

Δε χρειάζομαι άλλα υλικά.

Πλήρως επαρκεί

Να πνίγομαι.

ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ

Fedra V.

MARK STRAND

MARK STRAND
(11 Απριλίου 1934 - 29 Νοεμβρίου 2014)

Αμερικανός ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής ποίησης και πρόζας από τα Ισπανικά και Πορτογαλικά.
Καθηγητής συγκρητικής λογοτεχνίας και δημιουργικής γραφής σε πολλά πανεπιστήμια των ΗΠΑ και μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας των Τεχνών και των Γραμμάτων.
Είχε τιμηθεί με πολλά βραβεία, μεταξύ άλλων του βραβείου Pulitzer, το 1999, για τη συλλογή Blizzard of One.

"Υπηρέτησε" ως Poet Laureate στις ΗΠΑ για το διάστημα 1990-1991 και ως πρύτανης στην Ακαδημία Αμερικανών Ποιητών από το 1995 έως το 2000.

Ο Strand γεννήθηκε στον Καναδά και έζησε σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ, στο Μεξικό και το Περού. Αρχικά ήθελε να γίνει ζωγράφος. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Yale αλλά σύντομα το ενδιαφέρον του για τη ζωγραφική έδωσε τη θέση του στην ποίηση, Αν και όπως παραδέχτηκε ο ίδιος σε συνέντευξή του στο περιοδικό Los Angeles Times δεν ήταν ποτέ αρκετά καλός στη γλώσσα ως παιδί. "Πιστέψτε με, η ιδέα πως θα μπορούσα κάποια μέρα να γίνω ποιητής ήταν σοκ για την οικογένειά μου¨. Έφυγε για την Ιταλία όπου, με υποτροφία Fulbright, σπούδασε Ιταλική Ποίηση 19ου αιώνα.
Το 1962 άρχισε να διδάσκει σε διάφορα κολέγια και πανεπιστήμια, περιλαμβανομένων του Yale, του Princeton και του Harvard. Από το 2005 έως το 2014 ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Columbia.

Εκτός από ποιητικές συλλογές, μεταφράσεις ποιημάτων του Rafael Alberti και του Carlos Drummond de Andrade, εξέδωσε δύο βιβλία πρόζας, κριτικές έργων σύγχρονων καλλιτεχνών, και τρία βιβλία για παιδιά, The Planet of Lost Things (1982), The Night Book (1985) και Rembrandt Takes a Walk (1986).

Το ίδρυμα Poetry Foundation, που εκδίδει το περιοδικό Poetry, αναφέρει ότι η ποίηση του Strand χαρακτηρίζεται από γλωσσική σαφήνεια, υπερρεαλιστικά στοιχεία και εμμονή στα θέματα της απουσίας, της απόρριψης και του θανάτου.

Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε περισσότερο με το κολλάζ σε χαρτί και τα έργα του εκτέθηκαν στην γκαλερί Lori Bookstein Fine Art στο Chelsea της Νέας Υόρκης.



Ποιητικές Συλλογές :

Sleeping with One Eye Open, 1964.

Reasons for Moving: Poems, 1968.

Darker: Poems, 1970.

The Story of Our Lives, 1973.

The Sargeantville Notebook, 1974.

Elegy for My Father, 1978.

The Late Hour, 1978.

Selected Poems, 1980.

The Continuous Life, 1990.

The Monument, 1991.

Reasons for Moving, Darker, and the Sargeantville Notebook, 1992.

Dark Harbor: A Poem, 1993.

Blizzard of One: Poems, 1998.

89 Clouds (single poem), 1999.

Man and Camel, 2005.

New Selected Poems, 2007.

Almost Invisible, 2013.

Collected Poems, 2014 (υποψήφιο για το National Book Award)

από τη συλλογή  του 1968 "Reasons for Moving" (Λόγοι που Κινούμαστε) σε μετάφραση της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΑΓΓΕΛΑΚΗ-ΡΟΥΚ :

Σ' ένα πεδίο
είμαι η απουσία του πεδίου.
Έτσι πάντα συμβαίνει.
Όπου κι αν είμαι
είμαι αυτό που λείπει.
Όταν περπατάω
χωρίζω τον αέρα
και πάντα ο αέρας ξανάρχεται
για να γεμίσει τα κενά
εκεί που το σώμα μου ήταν.
Όλοι έχουμε λόγους
που κινούμαστε.
Εγώ κινούμαι
για να διατηρώ τα πράγματα ολόκληρα.

***

In a field
I am the absence
of field.
This is
always the case.
Wherever I am
I am what is missing.

When I walk
I part the air
and always
the air moves in
to fill the spaces
where my body's been.

We all have reasons
for moving.
I move
to keep things whole.


MARK STRAND, "Keeping Things Whole"



διαβάστε περισσότερα για το έργο του εδώ :
http://www.poetryfoundation.org/bio/mark-strand


ενδιαφέρουσα η συζήτηση του Mark Strand με τον ποιητή Henry Taylor (βραβείο Pulitzer, 1986)

Fedra V.

διψάμε...

Η δίψα του απόλυτου είναι ένα δεύτερο πάθος. 

“Βλέπεις, θέλω πολλά, ίσως τα θέλω όλα”, έγραφε ο ποιητής. 

Μα όχι “ίσως”. Εμείς τα θέλουμε όλα. 

Η ζωή είναι λίγη, όχι χρονικά λίγη, όσο ποιοτικά και ποσοτικά. Είναι τόση μόνο, όσο για να ξυπνάει μέσα μας μια βαθιά, ακόρεστη δίψα. Ό,τι γευόμαστε σε τούτη τη ζωή δεν είναι παρά αρμυρό νερό που μεγαλώνει τη δίψα μας για ένταση και διάρκεια. 

Μόνο αυτή η λέξη μπορεί να αποδώσει ό,τι ίσαμε τούτη τη στιγμή έχουμε δοκιμάσει στη ζωή: 

Διψάμε. 

Ό,τι γευτήκαμε κι ό,τι γευόμαστε είναι λίγο, ασήμαντο, μηδαμινό, μπροστά σ’ αυτό που διψάμε. Κι η δίψα αυτή είναι η πιο βασανιστική, το πιο φοβερό μαρτύριο. Οι στιγμές είναι ελάχιστες που η καρδιά ξεδιψάει για ζωή, το νερό κελαρύζει ελάχιστες στιγμές και μετά στερεύει κι η καρδιά μένει εκεί σκυμμένη καρτερώντας… πιο διψασμένη ύστερα απ’ αυτές τις στιγμές, πιο αχόρταστη, με τα χείλη ανοιχτά και ξεραμένα απ’ τη νοσταλγία.

Τι διψάμε; 

Διψάμε ένταση, διάρκεια, ποικιλία. Διψάμε το αδιάκοπα καινούργιο. Λαχταράμε τον ίλιγγο της πτώσης, της απροσμέτρητης πτώσης, αλλά και το φτερούγισμα της ανόδου. Κάθε τι ακραίο μας ηλεκτρίζει. Η γη είναι στενή, η ζωή φθαρμένη μέσα στα σχήματα. Ασφυκτιούμε μέσα στα δεσμά του τόπου, του χρόνου και των αισθήσεων. Μέσα μας υπάρχει ένας χώρος χωρίς έκταση, η ανάγκη για μια απόλυτη διάρκεια κι η λαχτάρα για μια χωρίς όρια απόλαυση.

Τα θέλουμε όλα, κι αυτό είναι το πιο βασανιστικό πάθος μεσ’ στη ζωή.



Χρήστος Γιανναράς, "Πείνα και Δίψα" 



Fedra V.

ζωή και θάνατος

Η ζωή μας μια φορά μάς δίνεται, άπαξ, που λένε, σα μια μοναδική ευκαιρία.  Τουλάχιστον μ’αυτήν την αυτόνομη μορφή της δεν πρόκειται να ξαναυπάρξουμε ποτέ.

Και μείς τι την κάνουμε, ρε αντί να την ζήσουμε;

Τι την κάνουμε; Τη σέρνουμε από δω κι από κει δολοφονώντας την…

Οργανωμένη κοινωνία, οργανωμένες ανθρώπινες σχέσεις. Μα αφού είναι οργανωμένες, πώς είναι σχέσεις;

Σχέση σημαίνει συνάντηση, σημαίνει έκπληξη, σημαίνει γέννα συναισθήματος, πώς να οργανώσεις τα συναισθήματα…

Έτσι, μ’αυτήν την κωλοεφεύρεση που τη λένε ρολόι, σπρώχνουμε τις ώρες και τις μέρες σα να μας είναι βάρος, και μας είναι βάρος, γιατί δε ζούμε, κατάλαβες;

Όλο κοιτάμε το ρολόι, να φύγει κι αυτή η ώρα, να φύγει κι αυτή η μέρα, να έρθει το αύριο, και πάλι φτου κι απ’την αρχή.

Χωρίσαμε τη μέρα σε πτώματα στιγμών, σε σκοτωμένες ώρες που θα τις θάβουμε μέσα μας, μέσα στις σπηλιές του είναι μας, στις σπηλιές όπου γεννιέται η ελευθερία της επιθυμίας, και τις μπαζώνουμε με όλων των ειδών τα σκατά και τα σκουπίδια που μας πασάρουν σαν "αξίες", σαν "ηθική", σαν "πολιτισμό".

Κάναμε το σώμα μας ένα απέραντο νεκροταφείο δολοφονημένων επιθυμιών και προσδοκιών, αφήνουμε τα πιο σημαντικά, τα πιο ουσιαστικά πράγματα, όπως να παίξουμε και να χαρούμε μεταξύ μας, να παίξουμε και να χαρουμε με τα παιδιά και τα ζώα, με τα λουλούδια και τα δέντρα, να κανουμε έρωτα, να απολαύσουμε τη φύση, τις ομορφιές του ανθρώπινου χεριού και του πνεύματος, να κατεβούμε τρυφερά μέσα μας, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και τον διπλανό μας…

Όλα, όλα τα αφήνουμε για το αύριο που δε θα 'ρθει ποτέ…

Αφού ανατέλλει, δύει ο ήλιος και δεν πάμε πουθενά αλλού, παρά μόνο στο θάνατο, και μεις οι μαλάκες, αντί να κλαίμε το δειλινό που χάθηκε άλλη μια μέρα απ’τη ζωή μας, χαιρόμαστε.

Ξέρεις γιατί;

Γιατι η μέρα μας είναι φορτωμένη, αντί να είναι μια περιπέτεια, μια σύγκρουση με τα όρια της ελευθερίας μας.

Την καταντήσαμε έναν καθημερινό, χωρίς καμία ελπίδα ανάστασης, θάνατο, διότι αυτός είναι ο θάνατος.



ΧΡΟΝΗΣ ΜΙΣΣΙΟΣ, "Χαμογέλα ρε…τι σου ζητάνε;"




Fedra V.

παράδεισος

Και τι είναι ο Παράδεισος; - σκέφτηκα...

Ένας μεγάλος κήπος που παίξαμε και χάσαμε νωρίς νωρίς οπότε γιατί τόση αγωνία για την Αγάπη;

Τα εξαίσια σώματα με τα φτερά στην πλάτη οι αμαρτωλές σκέψεις και οι επιθυμίες μας είναι που καταδικάστηκαν να ποδηλατούν αιώνια στον ουρανό ποτέ να μην πατήσουν χώμα ποτέ να μην αγγίξουν να μην αγγιχτούν και χάσει ο Φόβος το πλεονέκτημα στις καρδιές των ανθρώπων.

Νεότερη άναβα κεριά στα μανουάλια με την άμμο - ποτέ στα άλλα - κι αισθανόμουν ότι φύτευα ένα νεκρό μου μέλος στο σώμα του χρόνου.

Σήμερα κοιτάζω βλοσυρή τα πρόσωπα των αγίων και προσπαθώ να καταλάβω ποια θυσία δεν έκανα ώστε να με αποτυπώσει και μένα κάποιος στην καρδιά του με τον ίδιο σεβασμό που επέδειξα όλη μου την ζωή απέναντι στο ανέφικτο.

Όταν άρχισα ν’ αθροίζω νεκρούς κατάλαβα ότι έπαιρνα σειρά κι αντιδρούσα. 

Σταμάτησα να κοιμάμαι, να μιλάω καμιά φορά και ν’ ανασαίνω. 

Τίποτα. 

Δρόμος γραμμένος για όλους ο Θάνατος στη στιγμή έχουμε αμφιβολία γι αυτό φοράω ακόμα τα παιδικά μου ρούχα  - κόκκινο βελούδινο φουστανάκι, καπέλο και άσπρα παπούτσια - για να μη με καταλάβει κανείς και να διαρρεύσω στο μέλλον σαν πληροφορία άχρηστη αν και στον καιρό της τραγική.

Τις λέξεις μου τις έχω πληρώσει πανάκριβα: χρόνια πορφυρά από το αίμα και συναντήσεις λευκές από τον απέραντο φόβο μιας βαθύτερης γνωριμίας. 

Μου πρότειναν δουλειά: σ’ ένα ακίνητο ποτάμι, να μετρώ τα πρόσωπα που καθρεφτίζονται ολημερίς σαν σε φιλμ το οποίο δεν θα εμφανιστεί ποτέ.

Αρνήθηκα.

Έχω δουλειά – είπα.

Eκτίθεμαι.

ΣΤΕΛΛΑ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗ, “Με λένε Θάνατο”

fedra V.

I took one Draught of Life

I took one Draught of Life - 

I'll tell you what I paid - 

Precisely an existence - 

The market price, they said. 

They weighed me, Dust by Dust - 

They balanced Film with Film, 

Then handed me my Being's worth - 

A single Dram of Heaven!

EMILY DICKINSON

artwork : "The Girl I Left Behind Me" by Eastman Johnson




Fedra V.

το παραμύθι της χαράς

(Μια πανέμορφη τριανταφυλλιά κι ένα δύσμορφο τέρας κάτω από το δέντρο του ήλιου)

Τριανταφυλλιά: Θα μπορούσες να γράψεις κάτι για μένα;

Τέρας: Ό,τι θες, τριανταφυλλιά μου...

Τριανταφυλλιά: Θα ήθελα κάτι το εύθυμο.

Τέρας: Μα δεν ξέρω αν...

Τριανταφυλλιά: Εσύ; Μα γράφεις τόσο όμορφα!

Τέρας: Δεν ξέρω να γράφω αλλιώς... Δεν κάνω καμιά προσπάθεια... Απλώς καταγράφω τις σκέψεις μου...

Τριανταφυλλιά: Τόσο όμορφες σκέψεις σ' ένα τόσο...

Τέρας: ...άσχημο κορμί...

Τριανταφυλλιά: Μην το λες αυτό… Αφού ξέρεις πόσο...

Τέρας: Ναι, ξέρω… Όμως είναι η αλήθεια...

Τριανταφυλλιά: Μην πιστεύεις στην αλήθεια… Κοίτα μόνο την ομορφιά.

Τέρας: (κοιτάζοντάς την) Μόνο αυτήν κοιτάζω...

Τριανταφυλλιά: Λοιπόν :

Τέρας: Θέλεις κάποιο θέμα;

Τριανταφυλλιά: Δε μ' ενδιαφέρει το θέμα, σημασία έχει να είναι εύθυμο.

Τέρας: Καλώς...

Τριανταφυλλιά: Σκέφτηκες ήδη κάτι;

Τέρας: Νομίζω πως ναι...

Τριανταφυλλιά: Πες μου, πες μου...

Τέρας: Ντρέπομαι...

Τριανταφυλλιά: Μα γιατί;

Τέρας: Διότι σ' αυτήν την ιστορία είμαι όμορφος...

Τριανταφυλλιά: Θα είναι σίγουρα εύθυμη εφόσον η αρχή είναι αστεία!

Τέρας: Τότε άκου την ιστορία μου... Καθόμουν κάτω από ένα δέντρο...

Τριανταφυλλιά: (δείχνει το δέντρο) Σαν αυτό;

Τέρας: Ναι, ακριβώς το ίδιο! (κάθεται κάτω από το δέντρο.) Καθόμουν έτσι λοιπόν... Ήμουν σιωπηλός σαν το βράχο και ξαφνικά άκουσα παιδιά να φωνάζουν. Έπαιζαν μαζί κι ήταν χαρούμενα ώσπου να με δουν...

Τριανταφυλλιά: Τι έγινε εκείνη τη στιγμή;

Τέρας: Η ομορφιά μου τους προκάλεσε...

Τριανταφυλλιά: Αυτό είναι πραγματικά απίστευτο!

Τέρας: Κι όμως ζήλεψαν τα ρούχα μου κι άρχισαν να τα σχίζουν. Τα έβλεπα που γελούσαν και χαιρόταν η ψυχή μου. Στο τέλος ήμουν γυμνός σαν τον ήλιο...

Τριανταφυλλιά: Τι κρίμα που δεν είδα αυτή τη σκηνή! Και τι έγινε μετά;

Τέρας: Το κορμί μου τράβηξε την προσοχή τους... Δεν άντεχαν τόση ομορφιά!

Τριανταφυλλιά: Αυτό δε μου συνέβη ποτέ... Και τι έκαναν;

Τέρας: Άρχισαν να μου πετούν πέτρες...

Τριανταφυλλιά: Τα παιδιά;

Τέρας: Τα παιδιά δεν ξέρουν...

Τριανταφυλλιά: Σωστά! Εσύ όμως δε μιλούσες;

Τέρας: Όχι, ήθελα να το χαρούν... Πρώτα μάτωσαν τον ήλιο όμως ακόμα και λαβωμένος ήταν όμορφος. Σταμάτησαν να πετούν τις πέτρες μόνο όταν έγινε γαλάζιος και έπεσε.

Τριανταφυλλιά: Δεν πόνεσες;

Τέρας: Οι ήρωες των παραμυθιών δεν πονούν!

Τριανταφυλλιά: (γελώντας) Για μια στιγμή ξέχασα ότι ήταν παραμύθι...

Τέρας: Με τα λόγια ξέχασες την ασχήμια μου...

Τριανταφυλλιά: Έχεις δίκιο είμαι κουτή… Συνέχισε το παραμύθι σου...

Τέρας: Τα παιδιά έφυγαν χαρούμενα... Είχαν αφήσει πίσω τους τα γαλάζιο ήλιο, τη σπασμένη ομορφιά κάτω από το δέντρο που λύγισε πάνω μου.

Τριανταφυλλιά: Δεν ήξερα πόσο στοίχιζε η χαρά...

Τέρας: Κανείς δεν ξέρει γι' αυτό την αναζητά!

Τριανταφυλλιά: Εγώ σου ζήτησα τη χαρά και μου έδωσες την ανθρωπιά.

Τέρας: Οι άνθρωποι δεν άφησαν τίποτα άλλο στα τέρατα... Συγγνώμη, Τριανταφυλλιά μου...

Ν. ΛΥΓΕΡΟΣ

artwork by Michael Cheval

Fedra V.